Monika Weiss Nirbhaya
Nirbhaya to projekt wybitnej polsko-amerykańskiej artystki Moniki Weiss. To pomnik poświęcony ofiarom przemocy zadedykowany Jyoti Singh. Dzieło na stałe zagości w parku i zbiorach Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Obecnie zbierane są fundusze na jego realizację.
Bezpośrednią inspiracją dla projektu artystki stały się India Gate w New Delhi i Arc de triomphe w Paryżu. Jest to odpowiedź autorki na symbolikę pomników poświęconych bohaterstwu uczestników wojny, jej sprzeciw wobec ich statusu. Weiss kładzie łuk na ziemi i redukuje jego skalę do rozmiarów kamiennego sarkofagu wypełnionego wodą i ruchomym obrazem, w pobliżu którego znajduje się instalacja dźwiękowa. Kontekst dla projektu Nirbhaya tworzą dwa rodzaje ucisku – kolonialny ucisk miast i przemoc wobec kobiet, choć, jak sugeruje artystka, Nirbhaya pełni także funkcję miejsca odrodzenia, refleksji i zachowania żywej pamięci.
Projekt artystki zostanie odsłonięty w dwóch lokalizacjach – w Polsce, w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, które jest narodową instytucją kultury finansowaną ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz w Stanach Zjednoczonych, dzięki współpracy z Streaming Museum w Nowym Jorku i wsparciu produkcyjnemu Lamar Johnson Collaborative, St. Louis/Chicago. Rendering Nirbhayi oraz rysunki artystki z serii Two Laments zaprezentowane zostały w ostatnim wydaniu „Centerpoint Now”, opublikowanym z okazji 75-lecia Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Pomnikowi towarzyszy publikacja w języku polskim i angielskim zawierająca teksty Griseldy Pollock, Marka McDonalda, Kalliopi Minioudaki, Meeny Alexander, Buzza Spectora, Weroniki Elertowskiej , Katarzyny Falęckiej, Eulalii Domanowskiej oraz wstęp Macieja Aleksandrowicza. Redaktorzy: Halina Gajewska, Barry Keane. Tłumaczenie: Izabela Suchan. Projekt publikacji: Irina Pavlova.
Swoją pomoc przy organizacji kampanii fundraisingu zaoferowała New York Foundation for the Arts (NYFA). Projekt otrzymał wsparcie od Ambasady Narodów Zjednoczonych, Sam Fox School of Design & Visual Arts, Washington University w St. Louis, oraz EMA Experimental Media Arts, University of Arkansas.
Od marca do maja 2021 CEL Center for Architecture & Design, St. Louis zorganizowało cykl międzynarodowych paneli dyskusyjnych, w których uczestniczyli artyści, architekci, historycy i aktywiści (moderator Rick Bell).
